Impactverhaal TijdVoorActie en GSG Guido

Erik-Jan Hakvoort, locatiedirecteur van middelbare school GSG Guido ziet het liefste dat Maatschappelijke Diensttijd (MDT) een vast onderdeel van het onderwijs wordt. Samen met TijdVoorActie zorgt hij dat leerlingen op zijn school in Arnhem zich met Maatschappelijke Diensttijd (MDT) ontwikkelen en groeien als mens. En dat is niet waar deze vruchtbare samenwerking ophoudt.

GSG Guido en TijdVoorActie werken al ruim vijf jaar samen. Hoe is die samenwerking ontstaan?

Zeven jaar geleden kwam het Rijk met een plan voor Maatschappelijke Diensttijd (MDT) voor jongeren. Er is toen besloten om MDT niet verplicht te stellen, maar over te laten aan de samenleving hoe ze daar invulling aan willen geven. Ik zag toen meteen de link met het onderwijs. Onder schooltijd 80 uur besteden aan mezelf nuttig maken voor een ander en iets nieuws leren? Dat had ik op die leeftijd geweldig gevonden.

Als school kun je zoiets niet in je eentje oppakken. Daar hebben we het netwerk en de kennis niet voor. In 2018 hebben we daarom TijdVoorActie gevraagd ons te helpen MDT te realiseren voor onze leerlingen. De aangesloten jongerenvrijwilligersnetwerken - community partners - bij TijdVoorActie zorgen voor een passende match tussen de jongeren en hulpontvangers en dragen zorg voor de begeleiding van de jongeren. Tijdens de eerste pilot deed al meer dan 50 procent van de leerlingen mee. MDT is nu een onderdeel van een stuk keuzeruimte in het curriculum.

Wat is de missie van de school als het gaat om de betrokkenheid van jongeren in de samenleving op thema’s zoals burgerschap?

Wij hebben onze missie als school samengevat in drie woorden: geloof, relatie en verantwoordelijkheid. We zijn een christelijke school en willen iets meegeven aan leerlingen over wie God voor ze is. ‘Relatie’ gaat over dat we samenwerken, dus ook met de leerlingen. We staan als docenten niet boven de jongeren. Daarom zijn we ook een kleinschalige school met veel aandacht voor elkaar.

De derde pijler in onze missie is verantwoordelijkheid. We willen kinderen iets leren over het leven naast al dat schoolwerk. Dat er meer dingen belangrijk zijn behalve een diploma halen en een mooie cijferlijst. Het leven gaat ook over van betekenis zijn voor een ander en je omgeving. Daar word je als mens gelukkig van. Voortgezet onderwijs bereidt leerlingen daar nog niet goed genoeg op voor.

Wat is volgens jou de impact van vrijwilligerswerk op jongeren en hun betrokkenheid bij de samenleving?

We willen allemaal gelukkig worden als mensen. Volgens mij bereik je dat door van betekenis te zijn voor een ander. Met vrijwilligerswerk ben je bezig voor een ander, zonder dat je er gelijk zelf iets voor terug krijgt. Al is dat natuurlijk wel zo; je ontwikkelt op persoonlijk vlak en komt in aanraking met mensen die je normaal niet snel tegenkomt.

We leven bovendien in een tijd waarin MDT volgens mij belangrijker is dan ooit. Door globalisering en internet is de wereld van een kind gigantisch. Ze weten vaak niet waar te beginnen in het leven. Ik merk een bepaalde richtingloosheid bij die generatie. Sommigen hebben ouders die hun helpen die richting te vinden, maar vaak ontbreekt dat ook. Die groep leerlingen heeft veel aan vrijwilligerswerk.

En hoe staat MDT in relatie tot het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Maatschappelijke Diensttijd?

Dit hele programma wordt nog altijd gefinancierd met subsidie van de overheid. Er is geen onderwijsgeld beschikbaar voor MDT. Als de stekker uit die Maatschappelijke Diensttijd gaat, dan is er dus een kans dat deze programma’s voor jongeren niet overleven. Hopelijk gebeurt dat niet en als het wel zo is, dan kan de gemeente misschien een stuk oppakken.

Hoe is de samenwerking tussen GSG Guido en TijdVoorActie veranderd en waardevoller geworden?

Ik denk dat de samenwerking vooral groter is geworden. Wat begon met een pilot op lokaal niveau is uitgegroeid tot een plan om samen MDT Onderwijs op landelijk niveau verder te ontwikkelen. Er is een onderwijsteam opgericht en er zijn steeds meer organisaties betrokken. Samen maken we ons hard voor het integreren van MDT in het onderwijs. Niet alleen op het voortgezet onderwijs, maar op alle scholen.

Op welke manieren denk jij dat onze gezamenlijke inspanningen impact hebben op de lokale gemeenschap?

Jongeren gaan met hun MDT-coördinator vaak heel de stad door. Ze leggen lijntjes, versterken hun netwerk en verbinden mensen met elkaar. Daar gaat een bepaalde kracht vanuit. Aan de ene kant laat je zien dat je er bent als organisatie en dat je hulp wil bieden. Aan de andere kant laat het zien dat er dus jongeren zijn die graag iets voor een ander doen. Dat doet iets met mensen.

Als een jongere voor zijn MDT aan de slag gaat op een basisschool of in een verzorgingshuis, dan doet dat ook iets met de mensen daar. Bijvoorbeeld de medewerkers die hen begeleiden. Zij zien met eigen ogen hoe gemotiveerd die jongeren zijn en krijgen daar zelf een gevoel van betekenis van. Die samenwerking versterkt dus niet alleen de lokale samenleving, maar ook de positie van jongeren.

Denk jij dat onze inspanningen een bredere impact hebben op de Nederlandse samenleving als geheel?

Daar hoop ik heel erg op. Ik hoop dat MDT een standaard onderdeel van het onderwijs wordt. Nu ligt de focus op het curriculum en wat je moet doen om goede cijfers te halen. Ik wil dat jongeren meer zien en ervaren van de wereld buiten school. Want uiteindelijk worden ze onderdeel van de samenleving en is het belangrijk dat ze hun rol daarin vinden. We zijn daar allemaal verantwoordelijk voor. Onderwijs doe je met de samenleving als geheel.

Wat is jouw visie op de functie van jouw school - en breder: de scholen in Nederland - als onderdeel van een uitnodigende omgeving voor jongeren?

Als school zijn wij al een uitnodigende omgeving voor jongeren. TijdVoorActie draagt daar aan bij. We hebben hier op school bijvoorbeeld twee leerlingen die over een half jaar overstappen naar het mbo. In de tussentijd zijn ze niet heel gemotiveerd voor hun lessen. Daar komt TijdVoorActie om de hoek kijken. De MDT-coördinator kijkt nu met hen wat ze kunnen doen om toch bezig te blijven en zich nuttig te maken, zodat ze niet thuis komen te zitten. Dat is heel waardevol.

Hoe zie jij de toekomst van onze samenwerking en de impact ervan op jongeren en hun omgeving?

Ik hoop dat we vrijwilligerswerk een belangrijkere plek kunnen geven in het onderwijs. Ik zou graag willen dat het een keuzevak wordt in het examenprogramma. Dan kun je er ook een beoordeling voor geven en hangt er iets van af.

Wat denk je dat dat oplevert?

Het resultaat wordt meetbaar, ook voor de leerling zelf. Je kunt dan beter in beeld brengen hoe een leerling zich ontwikkelt. Als MDT een keuzevak wordt, kunnen we er bovendien meer dan tachtig uur aan besteden en krijgt het een belangrijkere plek in het onderwijs. Dat is volgens mij goed voor jongeren, de lokale gemeenschap en de samenleving als geheel.